ମାନ୍ୟବର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଏବଂ ବିଧାନସଭାର ସମ୍ମାନିତ ସଦସ୍ୟମାନେ, ଆଜି ଆମେ ବୋମ୍ବେ ପୋଲିସ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ, ଯାହା ଆମ ସମାଜର ସୁରକ୍ଷା, ନାଗରିକ ଅଧିକାର ଏବଂ ଆଇନର ଶାସନ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ। ମୁଁ ଏହି ବିଲ୍ର କିଛି ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଏବଂ ଏହାର ଆଇନଗତ ବୈଧତା, ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ନୈତିକ ଦିଗ ଉପରେ ମୋର ମତ ରଖିବି। 1. ବିଲ୍ର ଆଇନଗତ ବୈଧତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଏହି ବିଲ୍ରେ ପୋଲିସ ବିଭାଗକୁ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି, ଯେପରିକି ବିନା ଓ୍ଵାରେଣ୍ଟରେ ଗିରଫ କରିବା, ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଲଗାଇବା। ମୁଁ ଏହା ସହିତ ଏକ ମୌଳିକ ଆଇନଗତ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛି: ଏହି ବିଲ୍ କ’ଣ ଆମ ବିଧାନସଭାର ଅଧିକାର କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଅଛି ? । ଭାରତ ସରକାର ଆଇନ, 1935ର ଧାରା 73(2) ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରାଦେଶିକ ବିଧାନସଭାଗୁଡ଼ିକର କ୍ଷମତା ସୀମିତ ଅଛି, ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସରକାରଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ବିନା ଏପରି ସଂଶୋଧନ ପାରିତ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଏହି ବିଲ୍ର କିଛି ଧାରା ଏହି ଆଇନଗତ ସୀମା ଉଲ୍ଲଂଘନ କରୁଛି ବୋଲି ମୋର ବିଶ୍ୱାସ। ତେଣୁ, ଏହାର ଆଇନଗତ ବୈଧତା ଉପରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ପରୀକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ। ମୁଁ ପ୍ରସ୍ତାବ କରୁଛି ଯେ ଏହି ବିଲ୍କୁ ଏକ ସିଲେକ୍ଟ କମିଟିକୁ ପଠାଯାଉ, ଯେଉଁଠାରେ ଏହାର ସାମ୍ବିଧାନିକ ସ୍ଥିତି ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ। 2. ନାଗରିକ ଅଧିକାର ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ଏହି ବିଲ୍ର ଦ୍ୱିତୀୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ହେଉଛି ଏହାର ନାଗରିକ ଅଧିକାର ଉପରେ ପ୍ରଭାବ। ପୋଲିସକୁ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ସାଧାରଣ ନାଗରିକଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତା ଓ ଗୋପନୀୟତା ଉପରେ ଆଘାତ କରିପାରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବିନା କାରଣରେ ଗିରଫ କରାଯାଏ କିମ୍ବା ତାଙ୍କ ଘରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହା ତାଙ୍କ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ଅଧିକାର ଉପରେ ଆଘାତ ହେବ। ଏହି ସଂଶୋଧନଗୁଡ଼ିକ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କୁ ପୋଲିସର ଅତ୍ୟାଚାରର ଶିକାର ହେବାରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଦାନ କରୁନାହିଁ। ପୋଲିସର କ୍ଷମତା ସହିତ ସମାନୁପାତରେ ଦାୟିତ୍ୱ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ନିଶ୍ଚିତ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଏହି ବିଲ୍ରେ ଏପରି କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ, ଯାହା ଏହାକୁ ଆହୁରି ସମସ୍ୟାଜନକ କରୁଛି। 3. ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ପଛୁଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ମୋର ତୃତୀୟ ଚିନ୍ତା ହେଉଛି ଏହି ବିଲ୍ର ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବ, ବିଶେଷତଃ ପଛୁଆ ଜାତି, ଦଳିତ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିମ୍ନ ଶ୍ରେଣୀ ଉପରେ। ଇତିହାସ ଆମକୁ ଦେଖାଇଛି ଯେ ପୋଲିସର ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଷମତା ପ୍ରାୟତଃ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଦୁରୁପଯୋଗ ହୋଇଛି। ଏହି ସଂଶୋଧନଗୁଡ଼ିକ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କୁ ଆହୁରି ଅସୁରକ୍ଷିତ କରିପାରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ପୋଲିସକୁ ବିନା କାରଣରେ ଗିରଫ କରିବାର କ୍ଷମତା ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ଏହାର ଶିକାର ହେବେ ସେହି ଲୋକେ, ଯେଉଁମାନେ ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦୁର୍ବଳ। ଏହା ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମାନତାର ଆଦର୍ଶକୁ ଆଘାତ କରିବ। ମୁଁ ଏହା ପ୍ରସ୍ତାବ କରୁଛି ଯେ ଏହି ବିଲ୍ରେ ଏପରି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଉଚିତ, ଯାହା ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କୁ ଅନ୍ୟାୟରୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇପାରିବ। 4. ପୋଲିସ କ୍ଷମତାର ଦୁରୁପଯୋଗର ଆଶଙ୍କା ପୋଲିସ ବିଭାଗ ଆମ ସମାଜର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, କିନ୍ତୁ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଷମତା ଦୁରୁପଯୋଗର ଆଶଙ୍କାକୁ ଅସ୍ୱୀକାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଏହି ବିଲ୍ରେ ପୋଲିସର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି କୌଣସି ପୋଲିସ ଅଧିକାରୀ ଏହି କ୍ଷମତାର ଅପବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତେବେ ତାହାର ଜବାବଦେହିତା କିପରି ନିଶ୍ଚିତ ହେବ? ଏହା ଏକ ଗୁରୁତର ପ୍ରଶ୍ନ। ମୁଁ ପ୍ରସ୍ତାବ କରୁଛି ଯେ ଏହି ବିଲ୍ରେ ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ତଦାରଖ ସଂସ୍ଥା ଗଠନ କରାଯାଉ, ଯାହା ପୋଲିସର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିୟମିତ ଭାବେ ପରୀକ୍ଷା କରିବ ଏବଂ ଅଭିଯୋଗଗୁଡ଼ିକର ନିରାକରଣ କରିବ। ଏହା ନାଗରିକଙ୍କ ଆସ୍ଥା ବୃଦ୍ଧି କରିବ ଏବଂ ପୋଲିସ ବିଭାଗକୁ ଅଧିକ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ କରିବ। 5. ବିଲ୍ରେ ସୁଧାର ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ମୁଁ ଏହି ବିଲ୍ର ବିରୋଧ କରୁନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଏହାର କିଛି ଦିଗ ଉପରେ ସୁଧାର ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ମନେ କରୁଛି। ମୋର ପ୍ରସ୍ତାବଗୁଡ଼ିକ ନିମ୍ନଲିଖିତ: ସିଲେକ୍ଟ କମିଟିକୁ ପଠାଯାଉ: ଏହି ବିଲ୍କୁ ଏକ ସିଲେକ୍ଟ କମିଟିକୁ ପଠାଯାଉ, ଯେଉଁଠାରେ ଏହାର ଆଇନଗତ ଓ ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଆଲୋଚନା ହେବ। ନାଗରିକ ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷା: ବିଲ୍ରେ ଏପରି ଧାରା ସାମିଲ କରାଯାଉ, ଯାହା ନାଗରିକଙ୍କ ସ୍ୱାଧୀନତା ଓ ଗୋପନୀୟତାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବ। ପୋଲିସର ଜବାବଦେହିତା: ପୋଲିସର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ତଦାରଖ ସଂସ୍ଥା ଗଠନ କରାଯାଉ। ପଛୁଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା: ବିଲ୍ରେ ଏପରି ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହୁ, ଯାହା ପଛୁଆ ଜାତି ଓ ଦୁର୍ବଳ ଶ୍ରେଣୀଙ୍କୁ ଅନ୍ୟାୟରୁ ରକ୍ଷା କରିବ। ମାନ୍ୟବର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ, ଏହି ବିଲ୍ ଆମ ସମାଜର ସୁରକ୍ଷା ଓ ନାଗରିକ ଅଧିକାର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସନ୍ତୁଳନ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଉଚିତ। କିନ୍ତୁ ଏହାର ବର୍ତ୍ତମାନ ରୂପ ଅନେକ ଦିଗରେ ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଛି। ମୁଁ ଏହା ପୁନର୍ବିଚାର କରିବାକୁ ଏବଂ ଏହାକୁ ସିଲେକ୍ଟ କମିଟିକୁ ପଠାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରୁଛି। ଆମେ ଏପରି ଏକ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିବା ଉଚିତ, ଯାହା ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହିତ ନାଗରିକଙ୍କ ଅଧିକାର ଓ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବ।
