କଲମପୁର ୨୦/୦୫/୨୦୨୫; କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର କଲମପୁର ଥାନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ତେନ୍ତୁଳିଖୁଣ୍ଟି ଗ୍ରାମର ତରୁଣ ମାଝୀଙ୍କ ପୁଅ ତୁଲାରାମ ମାଝି (୨୫) ଦାଦନ ଖଟିବାକୁ ବେଙ୍ଗାଳୁରୁର କାଡବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାଇଁ କୋଠା ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଥିଲେ । ଅଚାନକ କୋଠା ଉପରୁ ପଡ଼ିଯିବା ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି। ଖବର ପାଇଁ ପରିବାରବର୍ଗ ଓ ଗ୍ରାମର କିଛି ଲୋକ ଘଟଣାସ୍ଥଳକୁ ଯାଇଛନ୍ତି । କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହୀ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ଵାରା ଶବ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ପରେ ପରିବାରବର୍ଗଙ୍କୁ ଶବ ହସ୍ତତନ୍ତ କରାଯିବ, ଫଳରେ ୨ ରୁ ୩ ଦିନ ଭିତରେ ମୃତଦେହ ଗାଁକୁ ପହଞ୍ଚିବ ବୋଲି ସୂଚନା ମିଳିଛି। ଏହି ଘଟଣା କଳାହାଣ୍ଡିର ଗରିବ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକର ଜୀବନସଂଘର୍ଷ ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ବିଫଳତା ଓ ସରକାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅପାରଗତାକୁ ପୁନର୍ବାର ଉଜାଗର କରିଛି। ଗରିବୀ ପଛୁଆ ଜିଲ୍ଲା କୁହାଯାଉଥିବା
କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲା, ଯାହା ଏକଦା ଅନାହାର ଓ ପଛୁଆପଣ ପାଇଁ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ହୋଇଥିଲା, ଆଜି ମଧ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ବେକାରୀର ଶିକାର କମ୍ ହେଉନାହିଁ । ଅନେକ ଗରିବ ପରିବାର ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ ପାଇଁ ଦାଦନ ଶ୍ରମିକ ଭାବେ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । ତୁଲାରାମ ମାଝିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଏହି ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଜୀବନରେ ଥିବା ଅନିଶ୍ଚିତତା ଓ ବିପଦକୁ ଦର୍ଶାଇଛି। ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଭଳି ଉଚ୍ଚ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ କାମରେ ନିୟୋଜିତ ଏହି ଶ୍ରମିକମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ସୁରକ୍ଷା ସାମଗ୍ରୀ ଓ ମୌଳିକ ସୁବିଧାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ମୃତ୍ୟୁର ମୁହଁକୁ ଠେଲି ଦେଉଛି। ତୁଲାରାମଙ୍କ ପରିବାର ଏବେ ତାଙ୍କ ଶବ ନିଜ ଗାଁକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରୁଛନ୍ତି। ଶବ ବ୍ୟବଚ୍ଛେଦ ଓ ପରିବହନ ପାଇଁ ଦୁଇ-ତିନି ଦିନ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି, ଯାହା ପରିବାରର ଆର୍ଥିକ ଓ ମାନସିକ ଦୁଃଖକୁ ଆହୁରି ଦ୍ଵିଗୁଣିତ କରିଛି। ଏହା ଦାଦନ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକର ଅସହାୟତା ଓ ସାମାଜିକ ଅବହେଳାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ଦାଦନ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସମସ୍ୟା କେବଳ ଆର୍ଥିକ ନୁହେଁ, ଏହା ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ବିଫଳତାକୁ ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଏ। କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାରେ ଅଧିକାଂଶ ଦାଦନ ଶ୍ରମିକ ଆଦିବାସୀ ଓ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ସମ୍ପ୍ରଦାୟରୁ ଆସିଥାନ୍ତି। ଏମାନେ ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ଭାବେ ଅବହେଳିତ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଓ ଶୋଷଣପୂର୍ଣ୍ଣ ଶ୍ରମ ବଜାରରେ କାମ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରେ। ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଅଭାବ ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟଗୁଡ଼ିକୁ ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ରୋଜଗାରରେ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛି। ତୁଲାରାମଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଏହାକୁ ପୁନର୍ବାର ପ୍ରମାଣ କରେ ଯେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଆଦର୍ଶ କେବଳ କାଗଜପତ୍ରରେ ସୀମିତ ରହିଛି। ସରକାର ଦାଦନ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଓ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ଓ ନୀତି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି, ଯେପରିକି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକ ଆଇନ, ୧୯୭୯ ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗରିବ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା। କିନ୍ତୁ ଏହି ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା କଳାହାଣ୍ଡି ଭଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ବଳ। ସ୍ଥାନୀୟ ସ୍ତରରେ ରୋଜଗାର ସୁଯୋଗର ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ଗରିବ ପରିବାରଗୁଡ଼ିକ ଦାଦନ ଶ୍ରମ ବାଛିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟରେ କାମ କରୁଥିବା ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୀମା ଯୋଜନାର ପ୍ରୟୋଗ ମଧ୍ୟ ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ। ତୁଲାରାମଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ପରିବାରକୁ ତୁରନ୍ତ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା କିମ୍ବା କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇଁ କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ, ଯାହା ସରକାରୀ ନୀତିର ବିଫଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ପ୍ରମାଣ କରେ। ଭାରତୀୟ ସଂବିଧାନର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୨୧ ଜୀବନ ଓ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅଧିକାରକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି, କିନ୍ତୁ ଦାଦନ ଶ୍ରମିକଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ଅମଲ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ହେଉଛି। ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକ ଆଇନ, ୧୯୭୯ ଅନୁଯାୟୀ, ଶ୍ରମିକଙ୍କୁ ନିରାପଦ କାର୍ଯ୍ୟବାତାବରଣ, ନିମ୍ନତମ ମଜୁରୀ ଓ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ। କିନ୍ତୁ କଳାହାଣ୍ଡି ଭଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଆଇନର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ନାମମାତ୍ର। ସରକାରୀ ଅବହେଳା ଓ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ ଦୁର୍ବଳତା ଯୋଗୁଁ ଶ୍ରମିକମାନେ ଶୋଷଣ, ଅସୁରକ୍ଷିତ କାର୍ଯ୍ୟସ୍ଥଳୀ ଓ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି। ସରକାରଙ୍କୁ ଏହି ସମାଲୋଚନା କରାଯାଇପାରେ ଯେ ସେ ଗ୍ରାମୀଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ଥାୟୀ ରୋଜଗାର ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି। କଳାହାଣ୍ଡିରେ କୃଷି ଓ କୁଟୀର ଶିଳ୍ପକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇ ନାହିଁ, ଯାହା ଦାଦନ ଶ୍ରମକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରନ୍ତା। ଏହା ସହିତ, ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ଓ କ୍ଷତିପୂରଣ ନୀତିର କଠୋର ଅମଲ ଅଭାବ ଏକ ଗୁରୁତର ତ୍ରୁଟି। ତୁଲାରାମ ମାଝିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ କେବଳ ଏକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଦୁର୍ଘଟଣା ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ସାମାଜିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିଫଳତାର ପ୍ରତୀକ। ସରକାରଙ୍କୁ କଳାହାଣ୍ଡି ଭଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ଥାନୀୟ ରୋଜଗାର ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି, ଶ୍ରମିକଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଓ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଅଧିକ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ସାଧାରଣରେ ଦାବି ହେଉଛି।
