ଭୁବନେଶ୍ୱର,(ସମ୍ପାଦକୀୟ ସ୍ତମ୍ଭ) ଡକ୍ଟର ବାବାସାହେବ ଆମ୍ବେଦକର, ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଣେତା ତଥା ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଅଗ୍ରଦୂତ, ସମାଜ ଓ ରାଜନୀତିରେ ସଂସ୍କାରର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଗଭୀର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ରଖିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଉକ୍ତି ହେଉଛି: “ରାଜନୈତିକ ଅତ୍ୟାଚାର ସାମାଜିକ ଅତ୍ୟାଚାର ତୁଳନାରେ କିଛି ନୁହେଁ, ଏବଂ ଯେଉଁ ସଂସ୍କାରକ ସମାଜକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦିଅନ୍ତି, ସେ ସରକାରକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଉଥିବା ରାଜନେତାଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ସାହସୀ।” ଏହି ଉକ୍ତି ରାଜନୀତି, ସମାଜଶାସ୍ତ୍ର ଓ ମାନବିକତାର ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସାମାଜିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ମୂଳ ସ୍ୱରକୁ ଉଜାଗର କରେ। ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ସାମାଜିକ ଅତ୍ୟାଚାରର ଗଭୀରତାକୁ ତୁଳନା କରେ ରାଜନୈତିକ ଅତ୍ୟାଚାର ସହିତ। ରାଜନୈତିକ ଅତ୍ୟାଚାର ସାମୟିକ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ସରକାରୀ ନୀତି ବା ଶାସନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ମୁକାବିଲା କରାଯାଇପାରେ। କିନ୍ତୁ ସାମାଜିକ ଅତ୍ୟାଚାର, ଯେପରିକି ଜାତିଗତ ଭେଦଭାବ, ଅସମାନତା ଓ ପୁରୁଣା ରୀତିନୀତି, ସମାଜର ମୂଳ ଗଠନରେ ଗଭୀର ଭାବେ ପ୍ରୋଥିତ। ଏହାକୁ ଆହ୍ୱାନ କରିବା ପାଇଁ ଅସାଧାରଣ ସାହସ ଓ ସଚେତନତା ଆବଶ୍ୟକ, ଯାହା ଆମ୍ବେଦକର ଜଣେ ସଂସ୍କାରକଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମନେ କରିଥିଲେ। ସମାଜଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତି ସାମାଜିକ ଗତିଶୀଳତା ଓ ଶକ୍ତି ଗଠନକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରେ। ସମାଜରେ ପ୍ରଚଳିତ ଅନ୍ୟାୟକୁ ବିରୋଧ କରିବା ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସାମାଜିକ ନିୟମ ଓ ପରମ୍ପରାକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା, ଯାହା ଅନେକ ସମୟରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ସାମୂହିକ ସ୍ତରରେ ବିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ। ଏହି ସଂଘର୍ଷ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧଠାରୁ ଅଧିକ ଜଟିଳ, ଏହା ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଓ ସାମାଜିକ ଚେତନାକୁ ପୁନର୍ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଦାବି କରେ। ମାନବିକତାର ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ବିଚାର ସମାନତା, ନ୍ୟାୟ ଓ ମାନବ ଅଧିକାରର ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଅଟଳ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ସେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ସତ୍ୟ ସଂସ୍କାର ସମାଜରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, କାରଣ ସାମାଜିକ ଅନ୍ୟାୟ ମାନବ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଓ ସ୍ୱାଧୀନତାକୁ ହ୍ରାସ କରେ। ସଂସ୍କାରକମାନେ, ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଅନ୍ୟାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ନ୍ତି, ସେମାନେ କେବଳ ନିୟମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ମାନବୀୟ ଚେତନାକୁ ଉନ୍ନୀତ କରନ୍ତି। ରାଜନୀତିରେ, ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତି ଏକ ଆହ୍ୱାନ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ଯାହା ରାଜନେତା ଓ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରତି ସଚେତନ ହେବାକୁ ପ୍ରେରିତ କରେ। ସରକାରକୁ ବିରୋଧ କରିବା ଏକ ରାଜନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ସାମାଜିକ ଅନ୍ୟାୟକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା ଏକ ମାନବୀୟ ଓ ନୈତିକ ଦାୟିତ୍ୱ। ଏହା ସମାଜର ମୌଳିକ ଗଠନକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା ସହିତ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ନ୍ୟାୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଓ ସମାନ ସମାଜ ଗଠନରେ ଯୋଗଦାନ କରେ। ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଏହି ବିଚାର ଆଜିର ପ୍ରଜନ୍ମକୁ ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥାଏ। ସାମାଜିକ ମାଧ୍ୟମ, ଜନସଚେତନତା ଓ ସାମୂହିକ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ନାଗରିକମାନେ ଅନ୍ୟାୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ୱର ଉଠାଇ ଏକ ସମାନ ଓ ନ୍ୟାୟପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜ ଗଠନରେ ଅଂଶୀଦାର ହୋଇପାରନ୍ତି। ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତି ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଆହ୍ୱାନ ଭାବେ ରହିଛି, ଯାହା ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଜୋର ଦେଇଥାଏ।
